Pielęgnacja skóry atopowej u dorosłych

Atopowe zapalenie skóry (AZS), inaczej wyprysk atopowy, to jedna z najczęściej występujących chorób skóry, dotycząca około 1,6-10,2 % dorosłych. AZS jest chorobą zapalną, o przewlekłym, nawrotowym przebiegu, z towarzyszącym świądem, nadmierną suchością skóry oraz zmianami wypryskowymi z pogrubieniem naskórka i lichenizacją. W etiopatogenezie udział mają zarówno czynniki genetyczne, środowiskowe, immunologiczne, jak i uszkodzenie bariery naskórkowej.

Zgodnie z najnowszymi rekomendacjami europejskimi, podstawową terapię w leczeniu AZS stanowią emolienty. Właściwie dobrane do skóry, warunków atmosferycznych, codziennej aktywności fizycznej łagodzą świąd i stan zapalny.

Obecnie uważa się, że w celu przywrócenia poprawnej bariery naskórkowej należy stosować preparaty zawierające humektany. Zalicza się do nich min.: mocznik, kwas mlekowy, glicerol oraz lipidy (np. kwas linolenowy, parafinę, cholesterol oraz ceramidy). Nie jest obecnie dostępny preparat, składający się ze wszystkich wymienionych substancji. W celu uzyskania szybkiej poprawy oraz utrzymania remisji AZS, konieczna jest codzienna aplikacja różnych emolientów i humektantów, wspólnie zawierających w swoim składzie pełne spektrum lipidów naskórkowych. Najnowsze obserwacje wkazują, że produkty zawierające glicerol jako środek nawilżający są lepiej tolerowane od produktów zawierających mocznik. W szczególności dotyczy to przypadków bardziej uszkodzonego naskórka.

W 2018 roku wyróżniono szczególną grupę emolientów, która została określona jako emolienty plus. Zawierają one dodatkowe substancje aktywne, takie jak flawonoidy, saponiny, czy ektoina. Poza działaniem natłuszczającym i nawilżającym, wykazują one działanie przeciwzapalne, sprawniej rekonstruują barierę naskórkową, stabilizują fizjologiczny mikrobiom skóry. Przeciwdziałają one również miejscowej kolonizacji bakteriami patologicznymi, dermatofitami, czy lipofilnymi grzybami drożdżopodobnymi. Ekstrakty roślinne o działaniu przeciwzapalnym (np. z arniki, kasztanowca, miłorzębu) zmieniają działanie emolientów z wyłącznie nawilżających i regenerujących barierę naskórkową, do aktywnie przeciwdziałających zaostrzeniom AZS. Takie same efekty obserwuje się również przy dodaniu do emolientów fitoestrogenów, polidokanolu, soli cholinowej glicerofosfoinozytolu, niacyny oraz witamin. Mogą one działać z siłą porównywalną do glikokortykosteroidów stosowanych miejscowo.

Profilaktyka i pielęgnacja w atopowym zapaleniu skóry mają za zadanie zminimalizować potrzebę stosowania leków przeciwzapalnych, które w połączeniu z terapią emolientową są podstawą leczenia w okresach zaostrzeń. Dostępnych jest wiele miejscowych preparatów rekomendowanych do leczenia AZS. Podstawą są GKS, które występują w różnych formach, pozwalających na indywidualne dopasowanie do pacjenta, często stosowane są miejscowe preparaty zawierające inhibitory kalcyneuryny. Kiedy podstawowe leczenie okazuje się nieskuteczne, kolejnym etapem postępowania w atopowym zapaleniu skóry jest leczenie ogólne w warunkach ambulatoryjnych lub w razie konieczności podanie leków parenteralnie, w warunkach szpitalnych.

Popularne

Polecane